De meeste experts zijn het erover eens dat verandering in het sociale domein noodzakelijk is. In thema 1 en 2 hebben wij hen aan het woord gelaten over waarom zij deze verandering noodzakelijk vinden, het tempo waarin én de schaal waarop zij dat nodig vinden. In dit thema laten we de ruim 35 professionals aan het woord over wie de drijvende kracht is achter deze noodzakelijke veranderingen.
Nieuwsgierig geworden? Bekijk de trailer van drie minuten.
Uitdagingen lijken zich in deze tijd steeds sneller en op een steeds grotere schaal aan te dienen. Deze uitdagingen en ontwikkelingen zijn niet zomaar met bestaande kaders en werkwijzen te beantwoorden. ‘Het Onderwijs vragenboek’ van Claire Boonstra e.a. Het helpt om achtergronden van de werkwijze in het onderwijs af te stoffen en aan te houden tegen de nieuwe tijd waarin we leven met mogelijk nieuw instrumentarium dat efficiënt en doelmatig ingezet kan worden.
De vaardigheden en kennis die kinderen nodig hebben in deze tijd, worden doorgaans ‘21e-eeuwse vaardigheden’ genoemd. Een veelgehoord kritiekpunt hierop, is dat deze vaardigheden, op ICT-geletterdheid na, niet bepaald nieuw zijn. In de vroege 20e eeuw moest men ook samenwerken en communiceren. Het verschil zit met name in de schaal. Kunnen communiceren in één taal was bijvoorbeeld lang voldoende, maar tegenwoordig is Engels vrijwel onmisbaar. Ook kunnen omgaan met een veelheid aan culturele verschillen wordt in een globaliserende wereld van steeds groter belang.
Gert Biesta spreekt in dit verband over ‘wereldgericht onderwijs’ en deelt de opdracht van de school in drie domeinen in: kwalificatie, socialisatie en subjectificatie. Volgens Biesta lijkt het onderwijs zich met name te richten op kwalificatie. De holistische benadering zou bij een herontwerp van kinddiensten een belangrijk uitgangspunt moeten zijn. Deze benadering zien we o.a. ook terug bij positief onderwijs.
Bekijk de volledige vodcast:
Wie wordt de motor?
Verandering begint bij de overtuiging dat het anders en beter moet. Ondernemerschap is in onze optiek het sleutelwoord om beweging te veroorzaken. De schoolleider is de communicator richting zowel ouders als team en facilitator om de verandering te bewerkstelligen en zit in de positie om dit te realiseren. Hier is moed, lef en doorzettingsvermogen voor nodig. Er moet minder strak gekeken worden naar regels en procedures, en meer naar wat een kind nodig heeft. Dit betekent ook dat bestuurders en Raden van Toezicht anders moeten gaan acteren. Raden van toezicht kunnen in onze optiek in mindere mate Angelsaksisch hun controlerende rol uitvoeren, en meer toe naar een Rijnlandse variant waarbij het primaire proces meer centraal wordt gezet.
Om alles kort samen te vatten: de motor van de verandering is de moed om in actie te komen, te ondernemen en leiderschap te tonen (op alle lagen in het systeem). De overheid loopt niet voorop om verandering te faciliteren, maar werkt meestal ook niet actief tegen.
Wanneer er een visie is, een gedetailleerd plan, dan zijn er altijd hobbels te nemen. Problemen die opgelost moeten worden. Het gaat vaak om veranderingen in gedrag of faciliteiten, veranderingen bij het individu. Je komt altijd bij ‘drama’. Drama is het moment van de echte verandering. Daar schuurt het. Je moet er doorheen om tot echte verandering te komen. Hoe mooi zou het zijn wanneer professionals ’s morgens bij de koffieautomaat elkaar zouden vragen: welk drama ga zij vandaag weer oplossen? Het is onvermijdelijk om tot de volgende cyclus te komen. Afhankelijk van hoe graag je wilt, de visie draagt, de betrokkenheid is… is drama het moment waarom het gaat!
Binnen het huidige systeem zijn mooie ontwikkelingen gaande. Ontwikkelingen waar we veel van kunnen leren. Dit vergt echter de bereidheid om samen tot actie over te gaan, met een open blik te kijken en veranderingen te durven aangaan of doorvoeren. Durven om ‘drama’ te benoemen en bespreekbaar te maken en er vooral niet in te blijven hangen. Dat vraagt leiderschap, lef, doorzettingsvermogen en vooral focus op de geformuleerde visie!
Wil je de volledige interviews zien met betrekking tot dit thema die niet zijn opgenomen in de vodcast, ga dan naar de playlists op het YouTube kanaal van Ondernemend leiderschap.